Toria Herd, Penn xeev thiab Sarah A. Font, Penn xeev
Ntau tshaj 44% ntawm cov hluas qhia tsis tu ncua kev tu siab thiab kev cia siab nyob rau thawj ib nrab xyoo 2021, raws li tsab ntawv ceeb toom los ntawm Lub Chaw Tiv Thaiv Kab Mob thiab Tiv Thaiv. Daim ntawv tshaj tawm thaum ntxov 2022, uas yog raws li kev tshawb fawb online, kuj pom tias ze li ntawm 20% tau txiav txim siab tua tus kheej, thiab 9% sim tua tus kheej.
Tus kab mob COVID-19 yog qhov muaj feem cuam tshuam rau cov nuj nqis no, tab sis tus nqi ntawm cov tub ntxhais hluas mob hlwb tau nce ntau xyoo dhau los.
Ib qho tseem ceeb uas tau txais kev saib xyuas me ntsis hauv kev txhawb nqa kev noj qab haus huv ntawm cov hluas yog lub luag haujlwm uas cov niam txiv tuaj yeem ua si.
Qhov no yog qhov xav tsis thoob, txij li kev tshawb fawb tau pom meej tias kev koom tes los ntawm tus neeg zov me nyuam nyob rau hauv lawv tus me nyuam txoj kev kho mob puas siab puas ntsws yog ncaj qha ntsig txog qhov ua tau zoo. Ib qho laj thawj tseem ceeb rau qhov no yog tias cov niam txiv feem ntau cuam tshuam nrog lawv cov hluas txhua hnub thiab tuaj yeem ua qauv thiab tsim kev txawj daws teeb meem.
Txawm li cas los xij, rau cov kws tshaj lij kev noj qab haus huv, nws tuaj yeem nyuaj rau kev sib koom ua ke cov niam txiv rau hauv cov hluas txoj kev kho mob thaum muaj qhov tsis sib xws ntawm qhov kev xav, lub hom phiaj thiab kev cia siab ntawm cov hluas thiab cov niam txiv. Ntxiv rau, kev tso cai thiab kev ceev ntiag tug cov kev cai lij choj qee zaum txwv cov kws kho mob lub peev xwm los nthuav tawm cov ntsiab lus tseem ceeb ntawm tus hluas txoj kev mob hlwb rau cov niam txiv.
Raws li kev soj ntsuam kawm kev raug mob thaum yau thiab kev loj hlob ntawm cov hluas, peb pom cov niam txiv thiab cov neeg saib xyuas yog qhov txuas tseem ceeb hauv kev daws teeb meem kev mob hlwb sai sai ntawm cov hluas.
Cov tub ntxhais hluas xyoo tuaj yeem ua phem
Niam txiv feem ntau ntshai cov hluas, cia siab tias yuav muaj kev hloov pauv, kev pheej hmoo coj tus cwj pwm thiab kev sib cav tsis kawg. Qee qhov no yog qhov kev loj hlob zoo ib yam: Cov tub ntxhais hluas tab tom txhim kho lawv tus kheej, kev sim txwv thiab hais tias lawv autonomy. Cov kev sib xyaw ua ke no tuaj yeem ua rau muaj kev tawm tsam thiab qis-zoo niam txiv kev sib raug zoo.
Lub cev, cov hluas tau pw tsaug zog, ib feem vim ntxov dhau lawm lub sij hawm pib kawm ntawv thiab hormonal hloov pauv cuam tshuam nrog kev puberty. Yog li ntawd, cov hluas tuaj yeem chim siab thiab nkag siab rau cov kev ntxhov siab. Lawv kuj tsis tau tsim cov tswj tus kheej los tswj lawv cov kev xav.
Thiab nws yog ib qho tseem ceeb kom nco ntsoov tias ib nrab ntawm tag nrho cov kev puas siab puas ntsws tshwm sim los ntawm hnub nyoog 14 thiab 75% los ntawm hnub nyoog 24, ua kev hluas a lub sij hawm rhiab heev rau kev tiv thaiv thiab kho cov teeb meem kev puas siab puas ntsws.
Cov cim thiab cov tsos mob ntawm kev txhawj xeeb txog kev puas hlwb
Cov teeb meem kev puas siab puas ntsws hauv cov hluas muaj peev xwm qee zaum ua cov ntaub ntawv tsis xav txog. Kev nyuaj siab thiab kev ntxhov siab tuaj yeem tshwm sim raws li kev chim siab thiab tsis ua raws li, uas cov niam txiv yuav xav tias yog kev saib tsis taus thiab tub nkeeg. To taub dab tsi hauv qab cov cwj pwm no yog qhov nyuaj. Cov tub ntxhais hluas yog qhov tsis pub leej twg paub, yog li lawv tsis tuaj yeem nthuav tawm qhov twg ntawm lawv qhov kev tawm tsam.
Kev raug mob zoo li kev thab plaub, sib tham txog kev nruj kev tsiv thiab kev thab plaub thiab kev tsim txom Hmoov tsis zoo heev rau cov hluas thiab tuaj yeem ua rau muaj kev hloov pauv ntawm tus cwj pwm thiab cuam tshuam.
Txawm hais tias kev ntxhov siab yog qhov kev xav ib txwm muaj nyob rau txhua lub hnub nyoog, txog li ib feem peb ntawm cov tub ntxhais hluas muaj qee hom kev ntxhov siab, thiab li ntawm 10% muaj kev puas tsuaj loj heev vim li ntawd. Cov tub ntxhais hluas tawm tsam nrog kev ntxhov siab ntev yuav muaj kev ntxhov siab lossis ntxhov siab, teeb meem nrog kev pw tsaug zog, kev xav zoo, lossis yuav sim zam tej yam kev ntxhov siab tag nrho. https://www.youtube.com/embed/wr4N-SdekqY?wmode=transparent&start=0 Khaws ib phau ntawv xov xwm, kev tawm dag zog tsis tu ncua thiab tswj kev pw tsaug zog yog peb txoj hauv kev rau cov hluas kom tiv thaiv kev ntxhov siab.
Ntawm cov hluas, 17% tawm tsam nrog kev nyuaj siab. Kev nyuaj siab feem ntau cuam tshuam nrog kev tsis txaus siab lossis kev txaus siab hauv kev ua ub no txhua hnub, tab sis nws yog ntau dua li kev xav xiav. Rau cov hluas, cov tsos mob ntawm kev nyuaj siab yuav zoo li thim tawm ntawm tsev neeg lossis kev ua si hauv zej zog, kaw thaum sib tham lossis tsis sib haum xeeb, qaug zog, nyuaj siab, tsis muaj kev cia siab txog yav tom ntej lossis kev xav tsis zoo ntawm tus kheej tsim nyog.
Kev nyuaj siab kuj tuaj yeem cuam tshuam nrog tus kheej tsim txom thiab tua tus kheej.
Hauv kev txiav txim siab seb tus menyuam puas muaj kev puas siab puas ntsws, cov niam txiv yuav tsum xav txog qhov kev coj cwj pwm cuam tshuam rau lawv cov hluas lub neej txhua hnub thiab kev npaj rau yav tom ntej. Cov neeg uas poob qab hauv tsev kawm ntawv, ua rau muaj kev sib raug zoo tseem ceeb lossis koom nrog kev coj cwj pwm uas muaj kev pheej hmoo siab feem ntau yuav ntsib teeb meem kev puas siab puas ntsws - tsis zoo li cov teeb meem ntawm cov hluas.
Kev tsis txaus ntawm kev kho mob hlwb
Txawm hais tias muaj kev xav tau ntau ntxiv rau kev kho mob hlwb, Asmeskas muaj kev tsis txaus siab ntawm cov kws tshaj lij kom tau raws li qhov xav tau. Cov tuam txhab tuav pov hwm tsim teeb meem rau kev nkag mus rau kev kho mob hlwb los ntawm kev txwv cov lej ntawm cov neeg muab kev pabcuam hauv network thiab cov rooj sib tham pom zoo. Yog li ntawd, ntau tus neeg muab kev pabcuam tseem ceeb rau cov neeg mob uas yuav them tawm ntawm hnab ris.
Cov niam txiv thiab cov tub ntxhais hluas tuaj yeem tos lub hlis rau kev teem sijhawm, thiab qhov ua tau zoo thiab kev ua tau zoo ntawm cov kev pabcuam uas lawv tau txais yog qhov sib txawv heev. Txhua lub sijhawm, cov tsos mob tuaj yeem ua rau mob hnyav, ua rau tsev neeg thiab cuam tshuam rau cov hluas txoj kev sib raug zoo thiab kev kawm.
Cov niam txiv lub luag haujlwm muaj zog tuaj yeem ua si
Nov yog cov niam txiv tuaj, txij li lawv tuaj yeem ua tau ua tus qauv rau cov hluas txoj kev daws teeb meem thiab kev loj hlob ntawm kev xav.
Thaum pw tsaug zog zoo, kev tawm dag zog zoo ib yam thiab noj zaub mov zoo feem ntau yog thawj kab ntawm kev tiv thaiv hauv kev tiv thaiv thiab tswj cov tsos mob ntawm cov teeb meem kev puas siab puas ntsws, muaj ntau yam kev coj cwj pwm rau kev ua niam txiv cov hluas. Tseeb tiag, cov niam txiv txhawb nqa saib xyuas cov menyuam yaus uas muaj keeb kwm nyuaj ntawm kev raug mob, thiab ntau yam cov tswv yim tswj kev coj cwj pwm qhia rau niam txiv tu tej zaum yuav muaj txiaj ntsig zoo rau tsev neeg ib txwm muaj.
Thaum cov hluas tsis ua siab zoo lossis tsis hwm, cov niam txiv yuav coj nws tus kheej. Tab sis cov niam txiv uas paub txog thiab muaj peev xwm tswj hwm lawv tus kheej qhov tshwm sim tuaj yeem ua rau muaj kev ntxhov siab rau kev coj cwj pwm nyuaj, tsim kom muaj kev sib txuas lus zoo nrog lawv cov hluas.
Kev tsim thiab tswj kev sib txuas ntawm niam txiv-tub ntxhais hluas, xws li los ntawm kev saib TV yeeb yam ua ke lossis lwm yam kev tsis sib haum xeeb los ua ke, yog qhov tseem ceeb. Cov kev paub no tsim qhov chaw nyab xeeb thiab muaj cib fim rau cov hluas los sib txuas lus txog kev nyuaj siab los yog tej xwm txheej. Cov niam txiv uas pab cov hluas kom paub txog, tham txog thiab daws cov kev xav nyuaj thiab kev xav pab lawv kom nkag siab tias lawv txoj kev xav thiab kev xav tuaj yeem cuam tshuam rau lawv tus cwj pwm li cas. Teeb tsa tus cwj pwm cog lus nrog koj tus hluas.
Cov niam txiv kuj tuaj yeem pab lawv cov hluas tswj kev xav tsis zoo los ntawm txhawb nqa lawv tus kheej thiab muaj zog thiab txhawb nqa tus kheej ua tau zoo. Cov niam txiv uas muab kev qhuas rau lawv cov hluas uas ua hauj lwm nyuaj los kov yeej cov teeb meem - tsis yog tsom rau qhov tshwm sim nkaus xwb - tuaj yeem pab cov hluas pom lawv tus nqi tshaj qhov lawv ua tiav.
Nyob rau tib lub sijhawm, cov hluas xav tau ib thaj tsam uas tso cai rau lawv tsim kev cia siab rau tus kheej, ua kom muaj kev ywj pheej thiab xyaum ua kom muaj kev sib haum xeeb hauv qee qhov xwm txheej. Cov ntawv cog lus coj tus cwj pwm - uas cov hluas thiab lawv niam lawv txiv pom zoo rau qee yam hauv kev sau ntawv - tuaj yeem muab txoj hauv kev los tsim kom muaj kev cia siab sib koom.
Thaum tsim nyog, qhov tshwm sim ntawm ntuj tso cai rau cov hluas mus kawm yam tsis muaj niam txiv cuam tshuam. Piv txwv li, yog hais tias ib tug hluas nyob rau yav tsaus ntuj ua ntej ib tug loj softball kev ua si, lawv tus kws qhia tej zaum yuav lub rooj zaum rau lawv ua si tsis zoo. Cov niam txiv tuaj yeem pab cov tub ntxhais hluas sib txuas nrog kev ntxhov siab thiab kev poob siab uas lawv ntsib rau lawv txoj kev xaiv txog kev pw tsaug zog, uas tuaj yeem pab tau ntau dua rau lawv txoj kev txiav txim siab yav tom ntej dua li kev sib cav nrog niam txiv txog lawv qhov kev txiav txim siab lossis tau txais txiaj ntsig los ntawm niam txiv, xws li tshem tawm cov cai hauv xov tooj.
Thaum qhov kev tshwm sim ntuj tsis yog ib qho kev xaiv, kev qhuab qhia yuav tsum yog qhov tshwj xeeb, lub sijhawm txwv thiab tsom mus rau qhov tshwm sim tshwj xeeb, xws li tsis tso cai rau kev nyiam ua kom txog thaum ua haujlwm tom tsev thiab ua haujlwm tiav.
Tseem ceeb heev rau cov niam txiv zam kev tawm tsam lub zog nrog lawv cov hluas los ntawm kev ua qauv kev sib tham sib hwm yam tsis tau sim tswj tus hluas qhov kev xav lossis kev xav. Cov tub ntxhais hluas tsis zoo li lees paub qhov ua tsis yog - tshwj xeeb tshaj yog nyob rau lub caij sov - thiab yog tias lub ntsiab lus tau ua, tsis tshua muaj txiaj ntsig rau kev hais tawm ib qho kev tawm tsam xws li yuam kev thov txim.
Cov niam txiv tuaj yeem txhawb nqa lawv cov menyuam yaus zoo tshaj plaws los ntawm kev tswj hwm kev sib txuas nrog rau kev tswj hwm tus qauv thiab kev qhuab qhia. Txawm hais tias kev coj cwj pwm nyuaj tuaj yeem yog qhov xwm txheej ntawm kev hluas, cov niam txiv yuav tsum tau saib xyuas cov cim qhia uas yuav cuam tshuam txog qhov teeb meem kev puas siab puas ntsws, vim tias kev tshawb pom ntxov thiab kev kho mob tseem ceeb heev.
Toria Herd, Postdoctoral Researcher hauv Psychology, Penn xeev thiab Sarah A. Font, Associate Professor of Sociology thiab Public Policy, Penn xeev
Tsab ntawv xov xwm no tau muab tshaj tawm los ntawm lub sib tham raws li Tsab Ntawv Tso Cai Muab Tso Cai. Nyeem qhov thawj tsab xov xwm.